Filmy akcji od zawsze cieszyły się ogromną popularnością wśród kinomaniaków. Szybki montaż, efektowne sceny pościgów i walki oraz niebezpieczne kaskaderskie popisy - to elementy, które przyciągają widzów do kinowych hitów pełnych adrenaliny. Choć filmy akcji kojarzą się głównie z Hollywood, to na przestrzeni lat wielu reżyserów na całym świecie wyspecjalizowało się w realizacji produkcji z tego gatunku. Oto przegląd najlepszych twórców kina akcji.
Kultowi twórcy hollywoodzkich hitów
Steven Spielberg - mistrz efektów specjalnych
Steven Spielberg jest jednym z najbardziej utytułowanych i kasowych reżyserów w historii kina. W swojej bogatej filmografii ma wiele kinowych hitów akcji, które na zawsze wpisały się do kanonu gatunku. Kultowy Szczęki z 1975 roku zrewolucjonizował sposób kręcenia scen z udziałem zwierząt. Spielberg sięgnął po animatronikę - lalki sterowane mechanicznie. Efekt rekinia atakującego plażowiczów był na owe czasy niezwykle realistyczny i przerażający. Spielberg kontynuował eksperymenty z efektami specjalnymi w kolejnych filmach. Poszukiwacze zaginionej Arki z 1981 wykorzystywało przełomową jak na tamte czasy technikę blue/green screen. Z kolei Park Jurajski z 1993 jako pierwszy film w historii zastosował fotorealistyczne efekty CGI do stworzenia dinozaurów. Dzięki wizjonerskiemu podejściu do efektów specjalnych Spielberg zapewnił swoim filmom miejsce w historii kina akcji.
James Cameron - wizjoner nowych technologii
Podobnie jak Spielberg, Cameron zyskał miano reżysera-innowatora, który wprowadzał do kinowego obiegu rewolucyjne jak na swoje czasy techniki filmowe. W Terminatorze z 1984 wykorzystał komputerowe efekty do animacji endoszkieletu tytułowego cyborga. Z kolei w Obcym z 1986 Cameron zastosował steadicam do nakręcenia dynamicznych ujęć z perspektywy potwora. Jednak największym osiągnięciem Jamesa Camerona pozostaje Titanic z 1997, który jako jeden z pierwszych filmów fabularnych korzystał na masową skalę z animacji komputerowej. Dzięki niej udało się odtworzyć zatopienie historycznego transatlantyku z niebywałym realizmem. Cameron konsekwentnie poszerzał granice możliwości technologicznych kina, dzięki czemu jego filmy akcji zachwycają efektami specjalnymi do dziś.
Christopher Nolan - geniusz intrygujących fabuł
Brytyjczyk Christopher Nolan wciąż jest aktywnym reżyserem, lecz na swoim koncie ma już kilka dzieł, które na trwale zapisały się w historii kina akcji. Jego przeboje pokroju trylogii Mroczny Rycerz, Incepcji czy Interstellar zebrały entuzjastyczne recenzje krytyków i przyniosły ogromne zyski. Kluczem do sukcesu Christopера Nolana jest nietuzinkowe podejście do konstruowania fabuły. Brytyjczyk snuje niezwykle pomysłowe intrygi, które trzymają widza w napięciu i zmuszają do intelektualnego wysiłku. Nolan lubi bawić się konwencją, stosując zaskakujące zwroty akcji, zagmatwane wątki i nielinearną narrację. Reżyser umiejętnie łączy wciągającą fabułę z efektownymi scenami akcji, dzięki czemu jego filmy oferują rozrywkę na najwyższym poziomie.
Specjaliści od szybkiego montażu i scen walki
John Woo - twórca stylu heroic bloodshed
John Woo to jeden z najsłynniejszych azjatyckich reżyserów filmów akcji. Na początku kariery, pracując w Hongkongu, Woo wypracował charakterystyczny,latywany styl heroic bloodshed. Jego filmy pokroju Świętej kuli czy Twardego ugotowania odznaczają się szybkim montażem, odważnym użyciem zwolnień i dynamicznymi scenami strzelanin. Woo lubi też nadawać swoim bohaterom aurę samotnych wojowników kierujących się własnym kodeksem honorowym. Po przenosinach do Hollywood Johnowi Woo również udało się zrealizować kilka udanych filmów akcji, jak choćby Face/Off z 1997.
Paul Greengrass - mistrz kina found footage
Brytyjski reżyser Paul Greengrass zasłynął z wykorzystania realistycznej konwencji found footage i zdjęć wykonanych techniką ręczną w dynamicznych scenach akcji. Doskonałym tego przykładem jest Kapitan Phillips z 2013 roku, oparty na prawdziwej historii porwania kontenerowca przez somalijskich piratów. Kameralny, niemal dokumentalny styl zdjęć pozwolił oddać paniczną atmosferę z zaskakującą autentycznością. Podobnie w swoich odsłonach przygód Jasona Bourne'a Greengrass postawił na cinéma vérité, kręcąc sceny pościgów i walk bez udziału kaskaderów, co nadało im wyjątkowego realizmu. Reżyser udowodnił, że found footage wcale nie musi być zarezerwowane tylko dla kina grozy.
Zack Snyder - fanatyk zwolnionych ujęć
Amerykański reżyser Zack Snyder przeszedł do historii kina akcji dzięki swojemu zamiłowaniu do fragmentowania akcji na zwolnione, spektakularne ujęcia. 300 z 2007 roku, opowiadający o bitwie Termopile, ustanowił nowy standard, jeśli chodzi o ilość użytych slow motionów. Efekt "tańczących" wojowników w zwolnionym tempie po prostu hipnotyzował. Podobną stylistykę Snyder zastosował później w Sucker Punch i swoich odsłonach uniwersum DC. Choć w pewnym momencie zwolnienia zrobiły się nużące, to initially dały one filmom Snydera wyrazisty, dynamiczny styl. Dzięki nim na dobre zapisał się w historii współczesnego kina akcji.
Artyści kina orientalnego
John Woo - ojciec stylu heroic bloodshed
John Woo nie tylko zrobił oszałamiającą hollywoodzką karierę, ale przede wszystkim zapisał się w historii jako twórca wyjątkowego nurtu kina akcji w Hongkongu lat 80. i 90. Pracując z takimi gwiazdami jak Chow Yun-Fat, Woo stworzył szereg przełomowych filmów gangsterskich nazwanych później heroic bloodshedem. Ich znakiem rozpoznawczym były widowiskowe strzelaniny, niezliczone ilości naboi, akrobatyczne sceny walki wręcz i melodramatyczna historia dwóch przyjaciół po przeciwnych stronach prawa. Dzieła Woo pokroju Świętej kuli, Twardego ugotowania czy The Killera ustanowiły nowy, dynamiczny język kina akcji i wywarły ogromny wpływ na western i kino gangsterskie na całym świecie.
Zhang Yimou - choreograf spektakularnych pojedynków
Chiński reżyser Zhang Yimou zasłynął efektownymi filmami łączącymi elementy historycznego dramatu i kina walki wu xia. Jego najsłynniejsze dzieła to Hero oraz Dom Latających Sztyletów. Zhang Yimou komponuje w nich rozbudowane, wręcz baletowe choreografie pojedynków, które rozgrywają się w malowniczych plenerach i dekoracjach. Reżyser świetnie operuje kolorem, nadając scenom walki symbolicznych znaczeń. Produkcje Zhang Yimou cechuje dbałość o stronę wizualną i estetyczny wymiar przemocy. Dzięki temu nawet bardzo krwawe sekwencje nabierają w jego filmach swoistego piękna.
Park Chan-wook - mistrz estetyki przemocy
Koreański reżyser Park Chan-wook również zasłynął łączeniem w swoich thrillerach i filmach gangsterskich efektownej przemocy z wysublimowaną estetyką. Jego najgłośniejszym dziełem pozostaje trylogia Zemsta, w tym kultowy Oldboy. Park Chan-wook komponuje rozbudowane układy kameralne i niezwykle starannie kadruje akty agresji, nadając im wymiar groteskowy i oniryczny. Strategiczne użycie zwolnień i czerwonego koloru sprawia, że sceny okrucieństwa nabierają niepokojącego, surrealistycznego wymiaru. Reżyser pokazał, że krew i przemoc w odpowiednim kontekście wizualnym mogą stać się nośnikiem przesłania artystycznego.
Legendy kina akcji lat 80. i 90.
John McTiernan - reżyser Szklanej Pułapki i Predatora
Amerykański reżyser John McTiernan stał za kamerą dwóch kinowych hitów akcji, które na trwale wpisały się do kanonu gatunku. Mowa oczywiście o Szklanej Pułapce z 1988 i Predatorze z 1987 roku. Oba filmy cechuje doskonałe wyczucie tempa, budowanie napięcia i umiejętnie strukturyzowana akcja. McTiernan świetnie radził sobie z ukazywaniem pojedynków protagonity z przeciwnikiem, często ukrytym przed widzem. Reżyser dowiódł, że ograniczenie liczby lokacji (klaustrofobiczny wieżowiec i dżungla) może paradoksalnie sprzyjać dynamicznej fabule. Filmy McTiernana do dziś uchodzą za wzorcowe thrillery akcji z najwyższej półki.
Renny Harlin - twórca Szaleńczej prędkości i Cliffhangera
Fiński reżyser Renny Harlin również odznaczył się kilkoma głośnymi hitami akcji w latach 80. i 90. Jego najsłynniejszym dziełem pozostaje Szaleńca prędkość z 1994 roku z Keanu Reevesem. Film zebrał znakomite recenzje za niezwykle dynamiczne sceny pościgów samochodowych i wciąż uchodzi za jeden z najlepszych filmów o wyścigach w historii kina. Harlin świetnie też radził sobie z filmami akcji osadzonymi w nietypowych realiach, czego przykładem Cliffhanger z 1993 roku. Film przenosił widza w lodowate górskie plenery i serwował liczne sceny wspinaczki. Dzięki Rennemu Harlinowi kino akcji wzbogaciło się o dwie kultowe pozycje.
Jan de Bont - specjalista od efektownych pościgów
Holenderski operator i reżyser Jan de Bont był mistrzem filmowania dynamicznych scen pościgów i kaskaderskich popisów. Najpierw dał tego dowód jako operator zdjęć przy filmach jak Narzeczony mimo woli czy Szaleńczy wyścig. Kiedy sam stanął za kamerą, stworzył m.in. Szybką zmianę z 1994 roku i Twistera z 1996. Filmy de Bonta cechuje niezwykle płynny, "lecący" styl zdjęć i umiejętne budowanie napięcia poprzez samą jazdę kamery. Reżyser jak mało kto potrafił oddać na ekranie szybkość i dynamikę pojazdów pędzących po lądzie, wodzie i w powietrzu. Pościgi u Jana de
Podsumowanie
Przegląd twórczości wybitnych reżyserów pokazuje, że kino akcji ma wielu utalentowanych artystów, którzy wnoszą do tego gatunku innowacyjne pomysły i niepowtarzalny styl. Niezależnie od epoki i pochodzenia, najlepsi twórcy łączą perfekcję rzemiosła z artystyczną wizją. Dzięki nim kino akcji przybiera najróżniejsze formy - od hollywoodzkiego spektaklu po azjatycki taniec walki. Choć czasem zarzuca się temu gatunkowi powierzchowność, przykład wybitnych reżyserów pokazuje, że filmy akcji mogą angażować intelektualnie i poruszać emocjonalnie. Bez wątpienia jest to jeden z najbardziej ekscytujących nurtów w historii X Muzy, który wciąż się rozwija i zaskakuje widzów na całym świecie.
Tagi
Udostępnij artykuł
